Schwere Panzer Abteilung - Tygrys w stadzie

Schwere Panzer Abteilung - Tygrys w stadzie

 

Panzer VI Tiger to najpopularniejszy czołg z okresu drugiej wojny światowej. Jego działo o świetnych parametrach i niezwykle gruby pancerz uczyniły z niego bardzo groźnego przeciwnika dla alianckich pancerniaków, aż do ostatnich dni wojny. Czołg stał się znakiem rozpoznawczymnie tylko potęgi niemieckiej Panzerwaffe, ale także, w pewnym sensie, jednym z symboli II wojny światowej – rzeczą, która przychodzi nam na myśl, gdy tylko myślimy o tym konflikcie. W Internecie znajdziemy mnóstwo informacji opisujących parametry techniczne i bitwy z udziałem tych czołgów. My chcielibyśmy dzisiaj przyjrzeć się Tygrysom z innej, nie mniej ważnej strony. Skupimy się na organizacji jednostek wyposażonych w te pojazdy.

Tygrysy były bardzo drogimi i skomplikowanymi maszynami, a ich produkcja zabierała dużo czasu. Ponadto, nie były to czołgi uniwersalne, a wyspecjalizowane w konkretnym celu pojazdy. Z tych powodów nigdy nie mogły stać się podstawowymi czołgami niemieckich dywizji pancernych. Wraz z pojawieniem się czołgów ciężkich trzeba było opracować metodę ich użycia. Do tej pory Wehrmacht dysponował jedynie lekkimi i średnimi czołgami, więc nie istniała jeszcze żadna koncepcja dla użytkowania wozów tego typu. Dowództwo niemieckie miało do wyboru, by wzmocnić Tigerami już istniejące jednostki pancerne lub organizować samodzielne zgrupowania, które byłyby przydzielane konkretnym związkom taktycznym, walczącym w najważniejszych miejscach frontu. Obawiając się dużego rozproszenia, które mogłoby prowadzić do niepełnego wykorzystania potencjału czołgów ciężkich, zdecydowano się organizować je jako samodzielne jednostki. Po analizie możliwości produkcyjnych, względów logistycznych oraz etatów uznano, że najbardziej efektywną jednostką będzie samodzielny batalion. 

Skład batalionów różnił się nieco w zależności od okresu i jednostki, możemy jednak wyróżnić dwa główne etaty. Pierwszy z nich to etat z sierpnia 1942 roku. Stanowi on, że batalion ciężkich czołgów składa się z kompanii sztabowej (dowództwa) wyposażonej w dwa Tygrysy oraz „dowódczą” wersję czołgu Panzer III, czyli wyposażoną w dodatkowe radiostacje. W skład sztabu wchodził także pluton rozpoznania, składający się z pięciu Panzer III.  Kompania bojowa składała się z plutonu dowodzenia składającego się z jednego Tygrysa i dwóch Panzer III, a także z czterech plutonów bojowych - każdy po dwa Panzer III i dwa Panzer VI.Ostatnim elementem batalionu była kompania zabezpieczenia technicznego. Czołgi Panzer III występujące w batalionie czołgów ciężkich były najczęściej w wersji L, ale zdarzały się także wersje M oraz N. 

Front szybko zweryfikował przyjętą przez Niemców organizację. Prawie trzy razy lżejsze Panzer III dysponowały znacznie słabszym uzbrojeniem i opancerzeniem niż Tygrysy. Przewyższały je natomiast mobilnością. Posiadanie dwóch rodzajów czołgów dostarczało problemów logistycznych z powodu potrzeby zapewnienia różnych części zapasowych i amunicji, ale także problemów taktycznych, gdyż tak naprawdę ilość ciężkich czołgów w batalionie była niewielka, ponieważ jego połowę stanowiły właśnie Panzer III. Ponadto z racji swoich parametrów taktyczno-technicznych nie mogły one zapewnić Tygrysom odpowiedniego wsparcia. Niewielkim wyjątkiem mogły być tu czołgi w wersji N, które swoimi 75mm. działami mogły zapewnić obronę przed piechotą wroga.

Odpowiedzią na te problemy miała być organizacjaz marca 1943 roku. Stanowiła ona, że batalion czołgów ciężkich będzie wyposażony tylko w wozy Panzer VI. Sztab dalej posiadał w swym wyposażeniu trzy czołgi, jednak teraz były to wyłącznie Tygrysy, z czego dwa w odmianie dowódczej, posiadające dodatkowe radiostacje. Kompania bojowa składała się z dowództwa posiadającego dwa Panzer VI oraz trzech plutonów po cztery czołgi. Ponadto batalion organizowany według takiego etatu składał się już nie z dwóch,a z trzech kompanii bojowych. Batalion ciężkich czołgów liczył zatem 45 Tygrysów.

W zależności od jednostki i okresu bataliony były modyfikowane, czy to poprzez rozbudowę ich obrony przeciwlotniczej,czy też pojawienie się nowych pojazdów zabezpieczenia technicznego - na przykład wozów Bergepanther. Ogólny skład pozostał jednak w tej postaci. Mimo, że podstawową jednostką był batalion, Tygrysy organizowano też w samodzielne kompanie, które zasiliły pułki pancerne dywizji Grossdeutschland, Leibstandarte Adolf Hitler, Das Reich i Totenkopf. Jak pokazała praktyka, nawet te kompanie były jedynie stadium przejściowym i na ich podstawie również organizowano bataliony czołgów ciężkich. Ponadto niemieckie czołgi ciężkie wchodziły w skład jednostek szkolnych, improwizowanych i specjalnych kompanii wyposażonych w nosiciele ładunków wybuchowych.

Teraz, gdy znamy już ogólną organizację niemieckich batalionów czołgów ciężkich, możemy przyjrzeć się historii kilku z nich. Będą one tematem następnych filmów. Do usłyszenia.

 https://www.youtube.com/watch?v=4zlJNAw_IVU&t=142s