Schwere Panzer Abteilung - Tygrys w stadzie
Panzer
VI Tiger to najpopularniejszy czołg z okresu drugiej wojny światowej. Jego
działo o świetnych parametrach i niezwykle gruby pancerz uczyniły z niego
bardzo groźnego przeciwnika dla alianckich pancerniaków, aż do ostatnich dni
wojny. Czołg stał się znakiem rozpoznawczymnie tylko potęgi niemieckiej Panzerwaffe,
ale także, w pewnym sensie, jednym z symboli II wojny światowej
– rzeczą, która przychodzi nam na myśl, gdy tylko myślimy o tym konflikcie. W
Internecie znajdziemy mnóstwo informacji opisujących parametry techniczne i
bitwy z udziałem tych czołgów. My chcielibyśmy dzisiaj przyjrzeć się Tygrysom z
innej, nie mniej ważnej strony. Skupimy się na organizacji jednostek
wyposażonych w te pojazdy.
Tygrysy
były bardzo drogimi i skomplikowanymi maszynami, a ich produkcja zabierała dużo
czasu. Ponadto, nie były to czołgi uniwersalne, a wyspecjalizowane w konkretnym
celu pojazdy. Z tych powodów nigdy nie mogły stać się podstawowymi czołgami
niemieckich dywizji pancernych. Wraz z pojawieniem się czołgów ciężkich trzeba
było opracować metodę ich użycia. Do tej pory Wehrmacht dysponował jedynie
lekkimi i średnimi czołgami, więc nie istniała jeszcze żadna koncepcja dla
użytkowania wozów tego typu. Dowództwo niemieckie miało do wyboru, by wzmocnić
Tigerami już istniejące jednostki pancerne lub organizować samodzielne zgrupowania,
które byłyby przydzielane konkretnym związkom taktycznym, walczącym w
najważniejszych miejscach frontu. Obawiając się dużego rozproszenia, które
mogłoby prowadzić do niepełnego wykorzystania potencjału czołgów ciężkich,
zdecydowano się organizować je jako samodzielne jednostki. Po analizie
możliwości produkcyjnych, względów logistycznych oraz etatów uznano, że
najbardziej efektywną jednostką będzie samodzielny batalion.
Skład
batalionów różnił się nieco w zależności od okresu i jednostki, możemy jednak
wyróżnić dwa główne etaty. Pierwszy z nich to etat z sierpnia 1942 roku.
Stanowi on, że batalion ciężkich czołgów składa się z kompanii sztabowej
(dowództwa) wyposażonej w dwa Tygrysy oraz „dowódczą” wersję czołgu Panzer III,
czyli wyposażoną w dodatkowe radiostacje. W skład sztabu wchodził także pluton
rozpoznania, składający się z pięciu Panzer III. Kompania bojowa składała się z plutonu dowodzenia
składającego się z jednego Tygrysa i dwóch Panzer III, a także z czterech
plutonów bojowych - każdy po dwa Panzer III i dwa Panzer VI.Ostatnim elementem
batalionu była kompania zabezpieczenia technicznego. Czołgi Panzer III
występujące w batalionie czołgów ciężkich były najczęściej w wersji L, ale
zdarzały się także wersje M oraz N.
Front
szybko zweryfikował przyjętą przez Niemców organizację. Prawie trzy razy
lżejsze Panzer III dysponowały znacznie słabszym uzbrojeniem i opancerzeniem
niż Tygrysy. Przewyższały je natomiast mobilnością. Posiadanie dwóch rodzajów
czołgów dostarczało problemów logistycznych z powodu potrzeby zapewnienia
różnych części zapasowych i amunicji, ale także problemów taktycznych, gdyż tak
naprawdę ilość ciężkich czołgów w batalionie była niewielka, ponieważ jego
połowę stanowiły właśnie Panzer III. Ponadto z racji swoich parametrów
taktyczno-technicznych nie mogły one zapewnić Tygrysom odpowiedniego wsparcia.
Niewielkim wyjątkiem mogły być tu czołgi w wersji N, które swoimi 75mm.
działami mogły zapewnić obronę przed piechotą wroga.
Odpowiedzią
na te problemy miała być organizacjaz marca 1943 roku. Stanowiła ona, że
batalion czołgów ciężkich będzie wyposażony tylko w wozy Panzer VI. Sztab dalej
posiadał w swym wyposażeniu trzy czołgi, jednak teraz były to wyłącznie Tygrysy,
z czego dwa w odmianie dowódczej, posiadające dodatkowe radiostacje. Kompania
bojowa składała się z dowództwa posiadającego dwa Panzer VI oraz trzech
plutonów po cztery czołgi. Ponadto batalion organizowany według takiego etatu
składał się już nie z dwóch,a z trzech kompanii bojowych. Batalion ciężkich
czołgów liczył zatem 45 Tygrysów.
W
zależności od jednostki i okresu bataliony były modyfikowane, czy to poprzez
rozbudowę ich obrony przeciwlotniczej,czy też pojawienie się nowych pojazdów
zabezpieczenia technicznego - na przykład wozów Bergepanther. Ogólny skład
pozostał jednak w tej postaci. Mimo, że podstawową jednostką był batalion,
Tygrysy organizowano też w samodzielne kompanie, które zasiliły pułki pancerne
dywizji Grossdeutschland, Leibstandarte Adolf Hitler, Das Reich i Totenkopf.
Jak pokazała praktyka, nawet te kompanie były jedynie stadium przejściowym i na
ich podstawie również organizowano bataliony czołgów ciężkich. Ponadto
niemieckie czołgi ciężkie wchodziły w skład jednostek szkolnych,
improwizowanych i specjalnych kompanii wyposażonych w nosiciele ładunków
wybuchowych.
Teraz,
gdy znamy już ogólną organizację niemieckich batalionów czołgów ciężkich,
możemy przyjrzeć się historii kilku z nich. Będą one tematem następnych filmów.
Do usłyszenia.
https://www.youtube.com/watch?v=4zlJNAw_IVU&t=142s
